Historie

De historie in vogelvlucht

De Protestantse Gemeente Eastermar was op 1 januari 2006 een feit. Toen kwam er een eind aan 2 kerkgenootschappen in Eastermar. De Gereformeerde en de Hervormde gemeenten gingen samen. De officiële vereniging werd gevierd in het weekend van 20 en 21 mei 2006.
Er waren veel activiteiten op touw gezet waarbij de hele gemeente betrokken werd. De zondag was ook een prachtige dag die begon met een feestelijke dienst. De dienst werd bijgewoond door veel voormalige predikanten.

De âld Toer: Het begin van de Hervormde gemeente

Het buurtschap 't Heechsân was ooit de oorspronkelijke kern van het dorp Eastermar. Het dorp zelf verplaatste zich naar het zuiden. In dit buurtschap staat de met klimop begroeide toren: "De âld Toer."
De oorsprong van deze kerk is niet precies bekend, maar in de oude kerk moet een dichtgemetselde Noorse deur geweest zijn, die er op duidt dat de kerk tijdens de overheersing van de Noormannen in de 10e eeuw al bestond.

Door sommigen wordt de bouw van deze kerk zelfs gerekend rond het jaar 806. Een periode van grote voorspoed, waarin veel kerken werden gesticht. Omdat de kerk steeds bouwvalliger was geworden is zij in 1886 afgebroken, op de toren na. Op de plaats van de gesloopte kerk is een opbaarruimte tegen de toren gebouwd.
De begroeide toren staat midden op het kerkhof. De toren is uniek en een natuurmonument van de eerste orde en passend in het landschap. Met subsidie is de toren met aanbouw in 1997 geheel gerestaureerd en weer van een luidklok voorzien.

De Hervormde kerk

In 1868 werd op kleine afstand van de "âld Toer" een grotere kerk gebouwd.
Enkele jaren later bouwde men naast de kerk een verenigingsgebouw. Omdat de eerste jaren er geen orgel aanwezig was werd gebruik gemaakt van een voorzanger. In 1888 werd door J.F. Kruise een orgel geplaatst.

De Pastorie

Tegenover de kerk staat een ander in het oog springend gebouw, de pastorie. De pastorie werd voor 8.644 gulden (ongeveer 4000 euro) gebouwd door J. Pijkstra.

Deze pastorie is nu particulier bezit. De buitenkant van de kerk en de pastorie is voor een groot deel nog in oorspronkelijke staat. Beide gebouwen staan nu op de monumentenlijst.

Combinatie met Jistrum

Sinds mensenheugenis is er een kerkelijke combinatie met Jistrum geweest. Zo predikte priester Nicolaas in 1566 de hervormde leer, maar moest het jaar daarop wel vluchten. In 1581 werd in Jistrum de kerk in een week tijd ontdaan van alle heiligenbeelden en werden de muren overgeschilderd. In 1702 is de combinatie met Jistrum nauwkeuriger omschreven.
Namelijk 2 van de 3 predikbeurten in Eastermar en 1 in Jistrum. Ook werden opbrengsten en kosten in die verhouding verdeeld. Sinds priester Nicolaas heeft een lange rij van predikanten de Hervormde gemeente gediend, die voor een groot gedeelte op een bord in de kerk vermeld zijn. Tot 2008 was er een samenwerkingsverband met de Hervormde gemeente van Jistrum.

De Gereformeerde gemeente

In 1887 gebeurt in Eastermar iets wat ook landelijk gebeurt. Een kerkelijk conflict, waardoor op 27 juli 1887 de plaatselijke Gereformeerde Kerk werd opgericht. De eerste kerkdiensten worden gehouden in een wagenmakerij en worden geleid door predikanten van elders. Daarna wordt oefenaar J. van der Meer uit Sumar aangetrokken, die hulpdiensten aan onze gemeente verleent. In 1891 wordt voor het eerst een eigen predikant beroepen, namelijk ds. Kamans uit IJlst, die is gebleven tot 1908. Tot 1904 was hij ook predikant van de Gereformeerde Kerk van Jistrum, welke daarna een eigen predikant heeft beroepen.